Η πόλη της Ξάνθης, αλλά και ευρύτερα ο νομός, ταυτίζεται εδώ και πολλά
χρόνια με την καλλιέργεια του
καπνού.
Γράφει ο Νεκτάριος Καλαντζής*
Η πόλη της Ξάνθης, αλλά και ευρύτερα ο νομός, ταυτίζεται
εδώ και πολλά χρόνια με την καλλιέργεια
του καπνού.
Η καπνοκαλλιέργεια που εξαπλώθηκε κατά τον 17ο
αιώνα και όπου κατά τον 18ο αιώνα θεωρούνταν η καλύτερη και
ακριβότερη ποικιλία στα οθωμανικά εδάφη της Ευρώπης, όπως η «Γενιτζέ – Καρασού»,
όπου έφευγαν από τα λιμάνια του Πόρτο Λάγος και της Καβάλας, με προορισμό τις
αγορές της Κωνσταντινούπολης, του Πόντου και της Κριμαίας.
Οι τέσσερις ποικιλίες που καλλιεργούνταν τον 19ο
αιώνα ήταν οι Οκτσουλαργιάκασι,
Ορτάκιοϊλερ, Μπαϊρια και οι Οβάδες.
Από τη Γενισέα και
τον περίφημο καπνό των συγγραφέων ως τη δημιουργία της belle epoque το 1860, η Ξάνθη κατέστη το εμπορικό κέντρο καπνού της περιοχής, με
δημιουργία καπναποθηκών και εργοστασίων καπνού.
Μέχρι τους Βαλκανικούς πολέμους και με τον σιδηρόδρομο να
ενώνει τη Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη, η Ξάνθη ήρθε σε επαφή με τις
ευρωπαϊκές αγορές και έγινε το κέντρο παραγωγής καπνού της περιοχής.
Η οικονομική και εμπορική άνθηση, όπως ήταν φυσικό
επέφερε και ταυτόχρονη αλλαγή στην κουλτούρα της πόλης, μιας και οι έμποροι
πήγαιναν ταξίδια στην Ευρώπη και συναναστρέφονταν με άλλους λαούς του
εξωτερικού, επίσης επέφερε τη δημιουργία επαύλεων από τους καπνέμπορους της
περιοχής, όπως βλέπουμε σήμερα να υπάρχει αυτή η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σε
πολλά σημεία της παλιάς πόλης της Ξάνθης, με τις περίφημες οικίες των πλούσιων
εμπόρων, όπως το σημερινό δημαρχείο και το αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου του 1877
και τα αρχοντικό των Χαρσιτζόγλου και Μιχαλόγλου, την οικία που γεννήθηκε ο Μ.
Χατζιδάκις, σήμερα χώρος πολιτισμού, ενώ οι καπναποθήκες και τα καπνομάγαζα,
σήμερα έγιναν εντυπωσιακοί χώροι πολιτισμού και τέχνης, όπως η Καπναποθήκη Π.
Η αρχιτεκτονική της παλιάς πόλης της Ξάνθης αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα
ζωντανό μουσείο για περίπατο και δείχνει την οικονομική ευμάρεια της πόλης τα
περασμένα χρόνια, στην ακμή του καπνού.
Η Ξάνθη σήμερα, ως πύλη της Δυτικής Θράκης έχει δυνατότητες και προοπτικές
ανάπτυξης, μιας και μπορεί να αποτελέσει τουριστικό προορισμό, προβάλλοντας την
αρχιτεκτονική των κτιρίων της παλιάς πόλης, έχει τις Πολυτεχνικές Σχολές του
Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, που μπορούν να δώσουν νέα πνοή και άλλον
αέρα στην πόλη και το νομό, καθώς και τον καπνό, που έχοντας την έξοδο προς τη
θάλασσα, μπορεί να αποτελέσει διαμετακομιστικό κέντρο της περιοχής.
Η Ξάνθη του Καπνού και της Ιστορίας, των χριστιανών και των μουσουλμάνων
είναι ικανή να γίνει και πάλι μια περιοχή προόδου και ανάπτυξης, βασιζόμενη
στις δικές της δυνάμεις, αρκεί να έχει εξωστρέφεια και πλάνο για την επόμενη
μέρα.
*Ο Νεκτάριος Καλαντζής είναι
Οικονομολόγος, Κοινωνιολόγος, Πρόεδρος της Ένωσης Νέων Αυτοδιοικητικών Ελλάδος
(ΕΝΑ) και Δημοτικός Σύμβουλος Παλλήνης