Σπάνια θα ακούσει κανείς κάποιον πολίτη που να είναι ικανοποιημένος από τη σχέση του με το Κράτος και τις «Υπηρεσίες». Συνήθως προβλήματα δεν επιλύονται επί χρόνια και, το χειρότερο, δεν δίδεται απάντηση στο αίτημα αν το θέμα θα λυθεί ή όχι και αν ναι, πότε. Τις πιο πολλές φορές δεν υπάρχει καν απάντηση ή ανταπόκριση. Πολλοί παραπονούνται και για την συμπεριφορά των «υπαλλήλων» που επικαλούνται «διατάξεις» για να μην το λύσουν, ή το παραπέμπουν στον εκάστοτε νομικό σύμβουλο. Υφίστανται υπάλληλοι με διάθεση αρνητική ή και εχθρική. Αποτέλεσμα, άσκοπη ταλαιπωρία του πολίτη, αλλά και άγχος.
Μου έλεγε χαρακτηριστικά επαγγελματίας από τη Θεσσαλονίκη, ότι κατάφερε μετά από ταλαιπωρία να εισπράξει ένα ένταλμα και ο υπάλληλος του είπε: «Τυχερέ εσύ παίρνεις 300.000 ευρώ, εγώ μόνο 2.000 το μήνα! Άλλος αγανακτισμένος συνάδελφος από τη Μακεδονία μου έλεγε εκνευρισμένος: «Τους γράφω και ούτε καν μου απαντούν, με “γράφουν”. Θα έρθει η ώρα τους. Τότε θα μου γράφουν κι εγώ θα τους γράφω».
Ας δούμε όμως τι προβλέπουν σχετικά το Σύνταγμα και οι Νόμοι της Ελλάδος:
Σύνταγμα της Ελλάδος, Άρθρο 10 (Δικαίωμα Αναφοράς, Αίτηση Πληροφοριών προς τις Αρχές).
Kαθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Kράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον, που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο.
Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών, δικαιολογητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών, όπως νόμος ορίζει. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή παράνομης άρνησης, πέραν άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως ο νόμος ορίζει.
Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας, άρθρο 4, όπως κυρώθηκε με τους Νόμους 2690/1999, 3230/2004, 3242/2004
Διεκπεραίωση υποθέσεων. Οι δημόσιες υπηρεσίες, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, όταν υποβάλλονται αιτήσεις, οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα σε προθεσμία πενήντα (50) ημερών, εφόσον από ειδικές διατάξεις δεν προβλέπονται μικρότερες προθεσμίες. Η προθεσμία αρχίζει από την κατάθεση της αίτησης στην αρμόδια υπηρεσία και την υποβολή ή συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούμενων δικαιολογητικών, πιστοποιητικών ή στοιχείων. Αν η αίτηση υποβληθεί σε αναρμόδια υπηρεσία, η υπηρεσία αυτή οφείλει, μέσα σε τρεις (3) ημέρες, να τη διαβιβάσει στην αρμόδια και να γνωστοποιήσει τούτο στον ενδιαφερόμενο. Στην περίπτωση αυτή η προθεσμία αρχίζει από τότε που περιήλθε η αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία.
Εάν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί λόγω αντικειμενικής αδυναμίας, ειδικά αιτιολογημένης, η αρμόδια υπηρεσία οφείλει να γνωστοποιήσει εγγράφως στον αιτούντα: (α) τους λόγους της καθυστέρησης, (β) τον υπάλληλο που έχει αναλάβει την υπόθεση και (γ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία.
Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα, άρθρο 105.
Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Μαζί με το δημόσιο ευθύνεται εις ολόκληρον και το υπαίτιο πρόσωπο, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων για την ευθύνη των υπουργών.
Τηρούνται τα εν λόγω άρθρα του Συντάγματος και των Νόμων; Δυστυχώς ούτε κατ΄ελάχιστον. Πλην ελαχίστων εξαιρετικών καταστάσεων, καταπατούνται ασύστολα και κατά συρροή. Δεν τα τηρεί ο Πρωθυπουργός, δεν τα τηρεί ο Γρηγόρης, δεν τα τηρούν οι Υπουργοί, και σε συνέχεια οι Γενικοί Γραμματείς, οι Διευθυντές μέχρι του τελευταίου υπαλλήλου. Και έτσι δηλητηριάζονται οι σχέσεις πολίτη προς Κρατική Εξουσία, με μόνο αρνητικές επιπτώσεις. Και γιατί όλα αυτά; Ας χρησιμοποιηθούν κάποιοι υπάλληλοι που κάθονται, να απαντούν στον πολίτη και να τον διευκολύνουν. Άλλωστε οι πολίτες πληρώνουν τους μισθούς τους, που για μια χώρα του μεγέθους της Ελλάδος, επιβαρύνουν υπερβολικά τον Δημόσιο Προϋπολογισμό. Επειδή δε, η φύση του Έλληνα είναι εκρηκτική και ίσως εκδικητική, αντιδρά ανάλογα; «Μου βγάζεις την Παναγία και ζητάς να κόβω τιμολόγια;»
Θα αναφέρω και ελάχιστα από τις προσωπικές μου εμπειρίες: Τέσσερα γράμματα στον Πρωθυπουργό με σημαντικά κατά την άποψή μου θέματα – καμία απάντηση. Δύο επιστολές σε Υπουργό από 24.07.2019 και 31.12.2019 καμία απάντηση. Αιτήσεις για ακρόαση σε Υπουργό και Γενικό Γραμματέα – καμία απάντηση. Ούτε καν αρνητική, έστω διά της γραμματέως. Πολλαπλά σημειώματα και μηνύματα στον κο Δημητριάδη, ουδεμία απάντηση. «Θα τον ενημερώσει η γραμματέας του». Έγγραφο προς υπογραφή από Υπουργό – ενάμιση χρόνο χωρίς διεκπεραίωση (υπογραφή). «Ξεκουράζεται στους συμβούλους του» κατά έκφραση της πιάτσας.
Αυτή η υποτίμηση, ο εξευτελισμός του πολίτη, πού οδηγεί; Πολλοί αναγκάζονται να ψάχνουν να βρουν κάποιο «μέσον» ή κάποιο «φίλο» του Υπουργού μήπως και προωθήσουν το θέμα τους.
Ελπίζουμε ότι η ταλαιπωρία θα μειωθεί με την πρόοδο της ψηφιοποίησης, ώστε να μειωθεί η επαφή με τον …αξιωματούχο και με τον …υπάλληλο. Αλλά μέχρι τότε, ή και ανεξάρτητα, το καίριο ερώτημα παραμένει:
ΓΙΑΤΙ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΔΕΝ ΤΗΡΕΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΖΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ;
Δρ. ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ Σ. ΕΜΦΙΕΤΖΟΓΛΟΥ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ.
ΟΜΙΛΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ