Το σκεπτικό των αποφάσεων που δικαιώνουν του συνταξιούχους
Πληθαίνουν οι αποφάσεις των ελληνικών Δικαστηρίων, οι οποίες δικαιώνουν
συνταξιούχους και επιδικάζουν υπέρ αυτών ποσά δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και
επιδομάτων αδείας, όπως τα ποσά αυτών των παροχών είχαν προσδιοριστεί πριν την
κατάργησή τους με το ν. 4093/2012, με το epoli.gr σήμερα, να προχωρά σε μία διαφωτιστική - οδηγό νομική ανάλυση.
Μετά τις κρίσιμες σχετικές
αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο εξέτασε το ζήτημα σε επίπεδο
Ολομέλειας, έχουν ήδη εκδοθεί αρκετές αποφάσεις πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων
Δικαστηρίων, με τις οποίες επιδικάζονται τα σχετικά ποσά σε συνταξιούχους.
Το σκεπτικό των αποφάσεων που δικαιώνουν του συνταξιούχους
Το σκεπτικό αυτών των αποφάσεων
είναι το ακόλουθο: Σε περιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενών δημοσιονομικών συνθηκών,
και εφόσον προκύπτει αιτιολογημένα ότι το κράτος αδυνατεί να παράσχει επαρκή
χρηματοδότηση στους ασφαλιστικούς οργανισμούς και ότι δεν υφίσταται δυνατότητα
διασφαλίσεως της βιωσιμότητας αυτών με άλλα μέσα, δεν αποκλείεται, κατά το
άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος, η επέμβαση του νομοθέτη για τη μείωση και των
απονεμηθεισών ακόμη συντάξεων, εφεξής. Η δυνατότητα περικοπής δεν είναι
απεριόριστη, αλλά οριοθετείται από τα άρθρα 25 παρ. 4 και 4 παρ. 5 του
Συντάγματος και την αρχή της αναλογικότητας, ενώ πρέπει να διασφαλίζεται η
χορήγηση στο συνταξιούχο παροχών τέτοιων που να του επιτρέπουν να διαβιώνει με
αξιοπρέπεια. Για την περικοπή απαιτείται να προηγηθεί ειδική, εμπεριστατωμένη και
επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, εκτός αν συντρέχει άμεση απειλή κατάρρευσης
της οικονομίας της Χώρας και τα συγκεκριμένα μέτρα λαμβάνονται κατεπειγόντως
για την αποτροπή του κινδύνου. Η κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 του ν. 4024/2011
περικοπή της σύνταξης δεν αντίκειται στις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος και
στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι μεταγενέστερες όμως διατάξεις του άρθρου 6 του ν.
4052/2012 και κυρίως του άρθρου 1 του ν. 4093/2012, για την περικοπή εκ νέου
των κύριων και επικουρικών συντάξεων, αντίκεινται στις ανωτέρω διατάξεις. Η
Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την υπ’ αριθμ. 2287/2015 απόφασή
της, έχει δεχθεί ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας των επίμαχων διατάξεων
(αντισυνταγματικότητα την οποία διαπίστωσε) επέρχονται μετά την δημοσίευση της
απόφασης αυτής, ενώ ο δικαστής που θα επιληφθεί στο μέλλον αγωγής αποζημιώσεως
δεν μπορεί να επιδικάσει αποζημίωση για παρελθόντα (δηλαδή προς της έκδοσης της εν λόγω απόφασης) χρονικά
διαστήματα.
Πώς πρέπει να κινηθούν οι
συνταξιούχοι για να διεκδικήσουν την επιστροφή των χρημάτων τους;
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά; Το
Ανώτατο Ακυρωτικό έκρινε –κατά πλειοψηφία- ότι οι διατάξεις με τις οποίες
περικόπηκαν αρχικώς και εν συνεχεία καταργήθηκαν οι παροχές των δώρων
Χριστουγέννων και Πάσχα και των επιδομάτων αδείας είναι αντισυνταγματικές διότι
είναι ευθέως αντίθετες σε διατάξεις του Συντάγματος, αλλά και της ευρωπαϊκής
νομοθεσίας για τα ατομικά δικαιώματα. Ως αντισυνταγματικές δεν πρέπει να
τυγχάνουν εφαρμογής. Η εν λόγω απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας παράγει
ένα πολύ ισχυρό νομολογιακό δεδομένο για τα πρωτοβάθμια διοικητικά Δικαστήρια
που θα κληθούν να εξετάσουν περιπτώσεις περικοπών, όμως δεν έχει γενική ισχύ
υπό την έννοια ότι δεν παράγει δεδικασμένο για όλους τους συνταξιούχους των
οποίων περικόπηκαν και καταργήθηκαν τα δώρα και το επίδομα αδείας. Αντίθετα,
αυτοί θα πρέπει να προσφύγουν στα πρωτοβάθμια διοικητικά Δικαστήρια και με
αγωγές να διεκδικήσουν να τους επιστραφούν τα ποσά που δεν τους έχουν
καταβληθεί από 01.01.2013 και έπειτα.