Ο Μέτε ανήκει στο τάγμα των
Suleymanci. Η στήριξη όμως που έχει προσφέρει σε στελέχη του Κινήματος Γκιουλέν
είναι σημαντική
Μια παράξενη σιωπή επικρατούσε
στο γενικό προξενείο μεταξύ των μειονοτικών στη Θράκη τη νύχτα της 15ης Ιουλίου
και ενώ ήταν σε εξέλιξη η απόπειρα του πραξικοπήματος στην Τουρκία. Ο
υποπρόξενος Ιρφάν Τσετίν, ο οποίος ουσιαστικά είναι ο ισχυρός άνδρας του
προξενείου, δεν εμφανίσθηκε να ανησυχεί και μάλιστα άργησε να μεταβεί στο
γραφείο του παρά τις θυελλώδεις εξελίξεις στην πατρίδα του. Ούτε ο ίδιος ούτε
κανείς από τους στενούς συνεργάτες του έσπευσαν να εκφράσουν τη στήριξή τους
προς τον πρόεδρο Ερντογάν, αλλά ανέμεναν την έκβαση του εγχειρήματος των
Τούρκων στρατηγών.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 24
Ιουλίου, ημέρα της επετείου του θανάτου του ιδρυτή του μειονοτικού κόμματος
ΚΙΕΦ, Αχμέτ Σαδίκ, οι οπαδοί του είχαν προγραμματίσει, εκτός από τις
καθιερωμένες εκδηλώσεις στη μνήμη του πρώην βουλευτή, να κάνουν και πορεία
διαμαρτυρίας στην Κομοτηνή. Το γεγονός, αν και καινοφανές, δεν είχε προκαλέσει
το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του τουρκικού γενικού προξενείου στη Θράκη, που
παρακολουθεί στενά και κυρίως καθοδηγεί τη δραστηριότητα των μειονοτικών φορέων
που χρηματοδοτεί. Ολα όμως άλλαξαν λίγες ώρες πριν αρχίσει η πορεία.
Συγκεκριμένα, όταν ο γενικός πρόξενος Αλί Ριζά Ακιντζί πληροφορήθηκε ότι το
«μήνυμα» της συγκεκριμένης κινητοποίησης δεν περιοριζόταν πλέον στη διαμαρτυρία
για τα δικαιώματα της «τουρκικής μειονότητας Θράκης», αλλά είχε διευρυνθεί με
την προσφορά στήριξης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διά της
αποκήρυξης του αποτυχημένου πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου στην Τουρκία.
Αμέσως μόλις ο γενικός πρόξενος ενημερώθηκε για τις σχετικές προθέσεις μερίδας
της μειονότητας, έσπευσε να παραλάβει ο ίδιος τους βουλευτές του κυβερνώντος
τουρκικού κόμματος ΑΚΡ, που ήρθαν στην Κομοτηνή για να παραστούν στις
εκδηλώσεις. Τους οδήγησε στο γνωστό εστιατόριο της πόλης «Ο Σταύρος», όπου
γευμάτισαν έως ότου έληξε η πορεία και μετέβησαν μόνο στον τάφο του Σαδίκ.
Κατάρτιση καταλόγων
Τι κρύβεται πίσω από το ξαφνικό
και ειδικό ενδιαφέρον που επέδειξε ο πρόξενος; Τίποτε άλλο από αυτό που
εξελίσσεται στην Τουρκία αμέσως μετά το πραξικόπημα, η εκκαθάριση δηλαδή κάθε
κρατικής δομής από τους οπαδούς του ιεροκήρυκα Γκιουλέν. Οι διαστάσεις της
εκκαθάρισης φτάνουν έως το γενικό προξενείο της Κομοτηνής, όπου είναι βέβαιο
ότι αναμένονται εξελίξεις. Η στάση που έχει τηρήσει το προξενείο στο διάστημα
από την απόπειρα του πραξικοπήματος έως σήμερα υπαγορεύεται ακριβώς από την
εντολή που έχει περιέλθει στις διπλωματικές αρχές της Τουρκίας στη Βουλγαρία,
το Κόσοβο, την Αλβανία, το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να προχωρήσουν
άμεσα στην κατάρτιση καταλόγων με οπαδούς του Γκιουλέν στις ζώνες ευθύνες τους,
είτε αυτοί έχουν διπλή υπηκοότητα είτε είναι υπήκοοι των χωρών όπου διαμένουν.
Με δεδομένη την κατάσταση στην
Τουρκία, οι έρευνες για την κατάρτιση των καταλόγων με τους «γκιουλενικούς»
γίνεται σε ιδιαίτερα τεταμένο και συγκρουσιακό κλίμα. Από τις εκκαθαρίσεις δεν
έχει εξαιρεθεί το τουρκικό διπλωματικό σώμα. Επομένως ούτε το προξενείο στην
Κομοτηνή, όπου σύμφωνα με πληροφορίες έχουν μπει στο στόχαστρο δύο υποπρόξενοι.
Ο ένας από αυτούς τα τελευταία τρία χρόνια έχει ουσιαστικά αντικαταστήσει τον
πρόξενο στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητές του.
Πρόκειται για τον Ιρφάν Τσετίν, ο
οποίος έφτασε στη Θράκη το 2013 με σαφείς οδηγίες από την Αγκυρα και
«κληρονομώντας» από τους προκατόχους του ένα έτοιμο δίκτυο με πλοκάμια
εξαπλωμένα σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο. Συνεργάζεται στενά με τους
ψευδομουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής, Αχμέτ Μέτε και Ιμπραήμ Σερίφ, τον πρόεδρο
του ΚΙΕΦ, Μουσταφά Αλί Τσαβούς, και τους εκδότες της τουρκόφωνης εφημερίδας
«Μιλέτ», Τζεγκίζ Ομέρ και Μπιλάλ Μποντούρ. Ο υποπρόξενος τις Παρασκευές δεν
παρέλειπε να επισκέπτεται τα τεμένη στη Ροδόπη και στην Ξάνθη την ώρα της
προσευχής για να καλλιεργήσει τις επαφές του. Τα βράδια συνέχιζε τη
δραστηριότητά του, αξιοποιώντας το ταλέντο του στη μουσική και ειδικότερα τη
δεξιοτεχνία του στο σάζι. Ειδικά οι θαμώνες της φημισμένης για το κρέας της
ταβέρνας «Τα Μαγγάλια» στο χωριό Μίσχος, έξω από την Κομοτηνή, ουκ ολίγες φορές
είχαν την ευκαιρία να διασκεδάσουν με τα τραγούδια του λαϊκού και προσιτού
υποπρόξενου. Ταυτόχρονα όμως είχαν γίνει και μάρτυρες της έξης του στο ποτό με
αποκορύφωμα στιγμές μέθης, κατά τις οποίες ο Τσετίν παραδόξως ξεσπούσε σε
ύβρεις κατά του Ερντογάν και του ΑΚΡ. Οι κακές γλώσσες της τοπικής κοινωνίας
κάνουν λόγο και για αδυναμία του στο ωραίο φύλο – πέραν της σχέσης του με
ευειδή κυρία της μειονότητας.
Παρ’ όλα αυτά ο υποπρόξενος ήταν
εξαιρετικά προσεκτικός χειριστής των πηγών του και άρτια εξοικειωμένος με το
επιχειρησιακό περιβάλλον της Θράκης, με αποτέλεσμα τα λάθη και τα ολισθήματά
του να είναι σχεδόν μηδενικά. Εως τις 29 Οκτωβρίου 2015… Την ημέρα εκείνη μία
φωτογραφία από τη δεξίωση για τον εορτασμό της εθνικής εορτής της Τουρκίας που
έγινε σε γνωστό ξενοδοχείο της Κομοτηνής, προκάλεσε έκπληξη και πλήθος
ερωτημάτων στη μειονότητα. Τη λίστα προσκεκλημένων στη δεξίωση είχε καταρτίσει
ο υποπρόξενος. Σε αυτούς συμπεριέλαβε δύο πρωτοκλασάτα στελέχη του κινήματος
Γκιουλέν στη Θράκη: έναν δικηγόρο, ο οποίος για κάποιο διάστημα είχε εργαστεί
ως ανταποκριτής του TRT στη Θράκη και πλέον έχει εγκατασταθεί στην
Κωνσταντινούπολη και τον διευθυντή φροντιστηρίου στην Ξάνθη. Τους δύο
συγκεκριμένους απεικονίζεται να υποδέχεται στην είσοδο του ξενοδοχείου ο
γενικός πρόξενος με τη σύζυγό του, που διατηρεί στενή φιλική σχέση με τη σύζυγο
του δικηγόρου.
Ιδιάζουσα σχέση
Η φωτογραφία πυροδότησε αμέσως
ευρείες συζητήσεις στους κόλπους της μειονότητας και σταδιακά άρχισαν να κυκλοφορούν
πληροφορίες ιδιαίτερα αποκαλυπτικές για την ιδιάζουσα σχέση που είχε αναπτυχθεί
μεταξύ της ΜΙΤ και των γκιουλενικών στη Θράκη. Σύμφωνα με μαρτυρίες οπαδών του
Γκιουλέν, ο υποπρόξενος στην αρχή της θητείας του εμφανίστηκε ως γνήσιος
κεμαλιστής, οπαδός του κοσμικού κράτους, στη συνέχεια όμως αναίρεσε αυτό το
προσωπείο, καθώς επέλεξε να συνεργαστεί με στελέχη της κοινότητας του Γκιουλέν
και μόνο. Σύμφωνα με τις ίδιες μαρτυρίες, η επιλογή του αυτή ήταν σε γνώση –ή
ακόμη και υπό συγκάλυψη– του γενικού προξένου, η σύζυγος του οποίου εμφανίζεται
συχνά δημοσίως με την τουρκικής υπηκοότητας επικεφαλής του τμήματος Γυναικών
του Κινήματος Γκιουλέν στη Θράκη, η οποία εργάζεται στην ψευδομουφτεία
Κομοτηνής.
Ο ταλαντούχος υποπρόξενος έχει
επιλέξει επίσης να συνεργάζεται στενά με τον θεολόγο-δημοσιογράφο της
εφημερίδας «Μιλέτ», Μπιλάλ Μποντούρ, μέλος του Κινήματος Γκιουλέν. Η αδελφή και
ο γαμπρός του τελευταίου είναι υπεύθυνοι για τα σχολεία του Γκιουλέν στο
Βουκουρέστι. Ο συνεργάτης του Μποντούρ γνώριζε πολύ καλά τις διασυνδέσεις του
Τσετίν με τους γκιουλενικούς, επέλεξε όμως να τον καλύπτει και να τον στηρίζει.
Το ίδιο έκανε και ο βουλευτής του ΑΚΡ Προύσας, Χακάν Τσαβούσογλου. Από την
άλλη, ο υποπρόξενος, που όπως προαναφέρθηκε δεν παρέλειπε να ασκεί τα θρησκευτικά
του καθήκοντα, σταδιακά άρχισε να συνδέεται περισσότερο με τον ψευδομουφτή
Ξάνθης, Αχμέτ Μέτε, και όχι με της Κομοτηνής. Ο Μέτε ανήκει στο τάγμα των
Suleymanci. Η στήριξη όμως που έχει προσφέρει σε στελέχη του Κινήματος Γκιουλέν
είναι σημαντική με χαρακτηριστικές περιπτώσεις, τη χρηματοδότηση των
γκιουλενικών Κέντρων Ξένων Γλωσσών «Ελίτ» στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη και την
υπαγωγή αρκετών ιμάμηδων-πιστών του Γκιουλέν στη σφαίρα επιρροής του. Τα
κονδύλια με τα οποία ο ψευδομουφτής στηρίζει τις δράσεις που του υποδεικνύει ο
υποπρόξενος, προέρχονται από το Ισλαμικό Ιδρυμα IRCICA και από τη Διεύθυνση
Θρησκευτικών Υποθέσεων Τουρκίας. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, όμως, οι
εκκαθαρίσεις έχουν φτάσει έως τις τάξεις της συγκεκριμένης Διεύθυνσης και
ορισμένες πληροφορίες θέλουν τον Μέτε να χάνει τα ισχυρά στηρίγματά του στην
Αγκυρα και να ανησυχεί ιδιαίτερα για το μέλλον του, με δεδομένο τις σχέσεις του
με την κοινότητα του Γκιουλέν.
Στον πυρήνα του ΚΙΕΦ
Ανάλογος προβληματισμός επικρατεί
και στον στενό ηγετικό πυρήνα του κόμματος ΚΙΕΦ. Ο πρόεδρός του Αλί Τσαβούς
φέρεται να ανησυχεί μήπως η σχέση του με τον υποπρόξενο εκληφθεί ως αφορμή για
να κατηγορηθεί ως γκιουλενικός. Τον προβληματισμό εντείνει κάτι που είναι κοινό
μυστικό μεταξύ των μειονοτικών στη Θράκη: τον Αλί Τσαβούς επηρεάζει σε μεγάλο
βαθμό ο πρώην πρόεδρος της τέως «Ενωσης Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής» και
σήμερα διακεκριμένο στέλεχος του ΚΙΕΦ, Ικμπάλ Καρά Αλιοσμάν, που προωθεί την
κοινότητα Γκιουλέν μέσω του Διαδικτύου.
Ενα άλλο «παρακλάδι» του δικτύου επαφών
που είχε αναπτύξει ο υποπρόξενος με τους γκιουλενικούς αφορά τις σχέσεις που
είχε αναπτύξει –με τον ψευδομουφτή Μέτε να λειτουργεί ως σύνδεσμος– με
ορισμένους μεγαλοεργολάβους μουσουλμάνους, που κατάγονται από τα Πομακοχώρια.
Εχοντας στην ιδιοκτησία τους ναυπηγοεπισκευαστικές εταιρείες στη Γερμανία και
στην Ολλανδία, έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν εποχική απασχόληση σε
συμπατριώτες τους μειονοτικούς, που εργάζονται στην αμμοβολή και συμπληρώνουν
το εισόδημά τους. Οι εργολάβοι αυτοί είναι μέλη της Κοινότητας Γκιουλέν και
φέρονται να διοχετεύουν παρατύπως κονδύλια στη χώρα, χρηματοδοτώντας δράσεις
στο όνομα της ψευδομουφτείας Ξάνθης.
Η επιλογή της σιωπής σε δύο περιπτώσεις και η ανησυχία μειονοτικών
κύκλων
Ακόμα και μετά την αποτυχία του
πραξικοπήματος, όταν η τουρκική κυβέρνηση στοχοποίησε επισήμως το δίκτυο
Γκιουλέν ως υποκινητή και διοργανωτή του, ο υποπρόξενος δεν έδειξε ιδιαίτερο
ζήλο να ενημερώσει την Αγκυρα σχετικά με την αντίδραση των γκιουλενικών στην
περιοχή της ευθύνης του. Οι στενοί συνεργάτες του επέλεξαν να μη δηλώσουν εκ
προοιμίου την πίστη τους στον Ταγίπ Ερντογάν, αλλά να περιμένουν έως ότου
διαπιστώσουν πού θα γείρει η πλάστιγγα, για να δείξουν την αφοσίωσή τους στον
Τούρκο πρόεδρο. Ανάλογα διαπιστευτήρια η ομάδα των Αλί Τσαβούς, Αχμέτ Μέτε,
Τζεγκίζ Ομέρ και Ιμπραήμ Σερίφ είχε την ευκαιρία να επιδώσει δύο φορές τις
επόμενες ημέρες.
Την πρώτη προσέφεραν οι οκτώ
Τούρκοι στρατιωτικοί που κατέφυγαν στην Αλεξανδρούπολη και ζήτησαν πολιτικό
άσυλο. Ο ψευδομουφτής και οι υπόλοιποι κάλεσαν τους μειονοτικούς σε διαμαρτυρία
για την έκδοση των στρατιωτικών. Η συμμετοχή δεν ήταν μεγάλη, όμως η παρουσία
γκιουλενικών ήταν αξιοσημείωτη. Η δεύτερη ευκαιρία ήταν η πορεία της 24ης
Ιουλίου, όπου η μειονότητα κλήθηκε να διαδηλώσει κατά των πραξικοπηματιών.
Ο υποπρόξενος επέλεξε, όμως, να
παραμείνει σιωπηλός και στις δύο περιπτώσεις. Από τη στιγμή που συνάδελφοί του
έχουν ήδη ανακληθεί, στελέχη του γραφείου ΑΚΑΜ στην Αθήνα δεν έχουν επιστρέψει
ακόμα από τις διακοπές τους στην Τουρκία και οι εκκαθαρίσεις επεκτείνονται σε
βασικούς πυλώνες της ερντογανικής πολιτικής, ακόμη και εντός του ΑΚΡ τίποτα δεν
μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι καθώς πλησιάζει το τέλος
της τριετούς θητείας, ο επαναπατρισμός του Τσετίν βρίσκεται προ των πυλών. Η
τύχη του, όπως και αυτή της ομάδας των συνεργατών του στη Θράκη, προδιαγράφεται
αβέβαιη, καθώς δεν αποκλείεται να τεθούν
όλοι στο στόχαστρο της επιχείρησης για την «εξυγίανση» και την απαλλαγή της ΜΙΤ
από κάθε φιλογκιουλενικό «σταγονίδιο».
Οι ενδείξεις αυτές προκαλούν
ανησυχία για άλλους λόγους σε μειονοτικούς κύκλους, κυρίως σε αυτούς που είναι
κάτοχοι διπλής υπηκοότητας. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι οι
συνεργάτες του υποπρόξενου, στην προσπάθειά τους να διασκεδάσουν τις αρνητικές
εντυπώσεις της Αγκυρας και να αποποιηθούν τις σχέσεις τους με την Κοινότητα
Γκιουλέν, δεν θα διστάσουν να καταρτίσουν καταλόγους με υποτιθέμενους οπαδούς
του Κινήματος, με βάση ιδιοτελή και όχι πραγματικά κριτήρια. Ωστόσο για να
ευοδωθεί αυτό το σενάριο θα πρέπει να έχει διαφύγει εντελώς από τη ΜΙΤ η έκταση
και το βάθος της συνεργασίας που είχε αναπτύξει η συγκεκριμένη ομάδα με τους
γκιουλενικούς. Αραγε έχει φροντίσει ο μυστηριώδης υποπρόξενος να προστατεύσει
τόσο καλά το δίκτυό του, αποκρύπτοντας τόσο πολλά από την υπηρεσία του;
Έντυπη Καθημερινή-Επιμέλεια: Μαντώ Μάκκα